“Onze eigen koers varen”
Een toelichting op het muziekprogramma door Johan Gijsen
Johan Gijsen is een van de vijf mannen die elk jaar het muziekprogramma van Into The Great Wide Open opzetten. Het uitgangspunt van de programmeurs: artiesten boeken waar ze zelf naar toe zouden willen. Johan is een volbloed muziekfanaat en daarom stiekem ook heel trots dat hij al zes edities mee mag denken over de inhoud en vorm van het affiche. In zijn resumé blijkt dat hij het liefst over alle artiesten een essay schrijft, waarin zijn liefde voor Into The Great Wide Open nog maar eens benadrukt wordt.
De Muziek. “Dichtbij onszelf blijven” is iets wat Sytse, Ron, Bas, Ferry en ik wel eens tegen elkaar zeggen als er gediscussieerd wordt over bepaalde artiesten. “Onze eigen koers varen”, denk ik, “de beste stuurlui blijven toch aan wal.” De artiesten op het gewenste tijdstip op het eiland krijgen blijkt steeds weer een complexe puzzel, waarin maandenlang met blokken geschoven dient te worden. Dit gegeven ga ik gebruiken als excuus om hieronder in niet-chronologische en compleet willekeurige volgorde enkele artiesten uit te lichten.
Omdat de weersvooruitzichten goed zijn, begin ik de selectie met de zomerse poppy reggae van Hollie Cook (zaterdag, Sportveld). Dochter van Sex Pistol drummer Paul Cook. Petekind van Boy George. “Had ook gewoon een opgewekte dochter van Grace Jones kunnen zijn”, dacht ik toen ik haar recente album Twice opzette, maar moest ook aan Manchild van Neneh Cherry denken. “Dat kon geen toeval zijn.” Inderdaad niet, want Neneh Cherry was al geboekt voor diezelfde avond. Ze zal begeleid worden door de Britse experimentele elektronica-broertjes Rocketnumbernine. Het zou zomaar kunnen dat ze haar grootste hit Buffalo Stance (’88) zal spelen, maar dan in een compleet nieuw jasje. Op ons nieuwe podium: Fortweg!
Brabant’s got talent. De integrerende, met ijzingwekkende voice en dito attitude, zangeres (Sharon) Kovacs. Ze staat eigenlijk nog aan het begin van haar carrière, maar na een majordeal, megahit en verbluffend optreden op Lowlands lijkt het grote (internationale) succes voor haar voeten te liggen. Dat kan jij ook, op vrijdag in het bos: Kovacs.
Soortgelijk, maar compleet anders, is de geprezen en veelzijdige klassieke sopraan Nora Fischer. Ik ben dan ook giga opgetogen dat het Asko|Schönberg ensemble samen met Nora Fischer het prachtige Ayre komt opvoeren. Geen popmuziek dus, wel 3 minuten liedjes. Klassiek met samples, exotische en Westerse instrumenten. Bijzonder.
Bijzonder, dat geldt ook voor het moderne muziekensemble stargaze. Dit klassiek geschoolde gemeenschap, based in Berlin, gaat speciaal gecomponeerde stukken van onder anderen Sufjan Stevens, The Sound en Deerhoof ten gehore brengen. In het bos en in de kerk.
Het meest verheug ik me misschien wel op Daniel Romano & His Trilliums Band. Daniel Romano is een cowboy uit Ontario, Canada, ergens tussen Toronto en de staat New York, op een steenworp afstand van de Niagara watervallen. Je zou denken dat hij uit het Wilde Westen komt als je naar z’n platen luistert. Come Cry With Me, heet z’n laatste passend: tien intens droevige liedjes vol mannenverdriet in de geest van Hank Williams of Graham Parsons. Daniel stak vorige week per vrachtschip de Atlantische Oceaan over en houdt van leer. Boeiende kerel lijkt me, en ik kijk er naar uit om hem te ontmoeten, zondagmiddag.
Minstens zo hartverscheurend zijn op zaterdagmiddag de liedjes van Perfume Genius, oftewel Mike Hadreas uit Seattle. Met nieuw materiaal keert hij terug naar Vlieland (over twee weken ligt z’n derde plaat in de winkels). Twee jaar geleden was hij al te gast, toen trad hij op in de prachtige Nicolaaskerk van Oost-Vlieland. Het haast ondraaglijk treurige Mr. Peterson, een waar verhaal over zijn pedofiele leraar die hem op jonge leeftijd misbruikte en later zelfmoord pleegt, ontroerde me behoorlijk. Dankzij VPRO’s 3VOOR12 hier terug te luisteren (vanaf ong. 2:45 minuten).
Van de tere ziel naar de Soul met een hoofdletter S: Charles Bradley. Voor velen zal dit 65-jarige bewonderenswaardige fenomeen geen introductie behoeven. Mocht zijn strot en levensverhaal je nog onbekend zijn dat moet je eigenlijk toch echt nog voor je vertrek naar Vlieland de documentaire Soul Of America kijken. Doen hoor! Een onbekende in het genre is St Paul & The Broken Bones, mijn grootste verrassing op het showcase festival SXSW in Austin, Texas eerder dit jaar. Blown away! Ik voorspel: ze jagen minstens windkracht 7 van het podium. Niet te verwarren trouwens met misschien wel de grootste actuele popmuziekkenner van ons land: onze host & huis-dj St Paul, die deze zaterdagavond, zoals geen ander dat kan, muzikaal zal omlijsten.
Drie "ouwe lullen”-bands van ons affiche dit jaar stonden begin jaren 90 op Pinkpop. Buffalo Tom en Hallo Venray in ’92 en Daryll-Ann in ’94. Drie alternatieve gitaarbands, flirtend met Amerikaanse rootsmuziek, die ik destijds vrij intensief volgde. Voor Daryll-Ann en Hallo Venray is 2014 nu al een memorabel jaar met hun soort-van-comebacks. Beide erg succesvol en geloof me, ze zijn in topvorm. Beter, venijniger en strakker dan destijds, misschien ook urgenter. De lat ligt hoog voor Buffalo Tom. Aan mij zal het niet liggen, nog een keer Porchlight of Big Red Letter Day meebrullen. En luchtgitaar spelen.
Van dezelfde bloedgroep, maar van een iets jongere lichting is de Canadees Chad Vangaalen. Hij maakt het kwartet Neil Young-adepten compleet. Chad is naast fervent liedjesschrijver ook kunstenaar. Viltstiftkunst welteverstaan. In 2011 tekende hij de kleurrijke clip voor Not Enough van J Mascis (Dinosaur Jr). Laat deze J Mascis nu ook de eerste twee platen van Buffalo Tom opgenomen hebben. Chad Vangaalen komt met volledige band naar het eiland. Hopelijk neemt hij ook even tijd voor z’n banjo, en bij voorkeur het droevige Willow Tree, een pareltje waar een Sufjan Stevens jaloers op kan zijn:
Take my body
Put it in a boat
Light it on fire
Send it out to sea
Tegelijkertijd met Buffalo Tom speelt Moon Duo. Wie verzint zoiets? Wij. Moon Duo en Fuck Buttons vullen de vrijdagavond op de Fortweg. Twee duo’s die vaak instrumentaal en eigenzinnig hun verhaal vertolken. Het uit San Francisco afkomstige Moon Duo borduurt voort op een zweverige The Doors of The Velvet Undergound met een bezwerend geil ritueel van eindeloos herhalende synths, computerdrums en smerige riffs. Het Britse Fuck Buttons zit in de hoek van de abstracte noise. De electronica-nerd zal de laatste associëren met Aphex Twin, maar ook mama’s vergelijkingen met Underworld zijn niet gek. Maar dan wel dwarse of overstuurde. En loeiharde. Twee persoonlijke favorieten, lang niet voor iedereen weggelegd, maar wie open staat voor muzikaal avontuur zou wel eens aangenaam verrast kunnen worden. Of geïnspireerd. Of bevangen door onbegrip. In ieder geval een ervaring rijker.
Moon Duo borduurt voort op een zweverige The Doors of The Velvet Undergound met een bezwerend geil ritueel van eindeloos herhalende synths, computerdrums en smerige riffs
Geïnspireerd raken. Geluiden horen die thuis niet zo snel uit je speakers komen. Dat zou ook zomaar kunnen gelden bij de voodoo afrofunk van Vaudou Game uit Togo of de bijna 70-jarige Mulatu Astatke, Vader van de Ethiopische Jazz. Binnenkort doet Mulatu samen met Jungle By Night een klein rondje door Nederland om de verjaardag van wijlen Fela 'Godfather of Afrobeat' Kuti te vieren. Jungle By Night staat dit jaar ook weer op Into The Great Wide Open. Net als in 2010 en 11. Blaxploitation! James Brown soul, 70’s funk, Miles Davis jazz en afrobeat. Tres tres tres sexy.
Jungle By Night is niet de enige act die eerder op het festival gespeeld heeft. Ben „Keep Your Head Up” Howard draaide in 2009 een snikhete Bolder om z’n vingers en wilde per se terugkeren. Op eigen verzoek. Dat geldt ook voor onze grootste fan Erlend Øye. En Tom Barman. Tom stond met z’n dEUS al eerder op ons hoofdpodium en op de pallets van het Bospodium, nu met CJ Bolland als Magnus bij de Fortweg.
Into The Great Wide Open-vriend Typhoon liet zich in 2010 begeleiden door New Cool Collective, in 2012 door Muppetstuff (+ Rico) en vorig jaar onder anderen met Fakkelbrigade. Met zijn muzikale vrienden verbouwde hij een VlielandVakantieVilla om tot studio en liet zich inspireren door het eiland. Hij vertelde me, met z’n grote aanstekelijke glimlach, over zijn nieuwe ideeën en zijn passie voor New Orleans jazz & oude soul. Inmiddels ligt het muzikale Lobi Da Basi in de winkel: liefde is baas. Typhoon is baas. Een baas die liefde brengt. Onze afsluiter. Trots. Zorg dat je erbij bent!
Damn, ik had aangekondigd om in niet-chronologische volgorde wat muziekaanbod onder het licht te houden, dus kan nu eigenlijk niet eindigen met Typhoon. Stiekem ben ik best veel interessante acts vergeten aan te snijden, zoals ik op festivals altijd te veel mis.
Over kunstenaar Lonnie Holley zijn gelukkig al vele mooie woorden geschreven, maar helaas heb ik niks gezegd over de garage punk van Audacity, een van de meest opwindendste bands van ons affiche. Of over de Belgische ongrijpbare Jazz-zangeres Melanie de Biasio of haar onnavolgbare landgenoten van het eclectische Dans Dans. Niks over de talentvolle Nick Mulvey en Sinkane, die aankomend weekend menig vrouwenhart zullen veroveren. Een ode aan de geweldige folk van Woods of de rock-’n-roll van Ezra Furman...gewoon vergeten. "Lui”, zou m’n moeder er van gemaakt hebben. Een mooi bruggetje om af te sluiten met de Jamaicaan Brushy One-String.
