KUNST - Into The Great Wide Open onderzoekt de vrije ruimte (archief)
Het programma van Into The Great Wide Open 2018 onderzocht, verkende en ontdekte de ruimte binnen de vrije ruimte. Het kunstprogramma ving deze zoektocht in veertien werken die verspreid over het eiland te zien waren. Dit pamflet van de kunstredactie was een eerste verkenning van het thema.
Nederland is een klein en efficiënt ingedeeld land waar de ongemoeide natuur ver te zoeken is. Alles is bewegwijzerd met paddenstoelen en fietsroutes, omheind, geclaimd en gereguleerd door welstandscommissies, gemeenteraden en buurtcomités. Elk stukje grond is van iemand: het huis waarin je woont, de grond waar het op staat, het water in de grachten, de bomen in het bos en de stoeptegels voor je deur.
Deze systemen van bestemming, eigendom en handel beperken zich niet alleen tot de klei onder onze voeten, maar strekken zich ook uit tot het ooit zo utopische internet, in zijn begintijd gezien als ‘home for the mind’. Inmiddels lijkt dit internet verworden tot marktplaats en surveillance tool zonder weerga, waarvan de onafhankelijkheid ernstig onder druk staat. En dit in een tijd dat een steeds groter gedeelte van ons leven zich online afspeelt. Zoals Manuel Castells het al verwoordde: "Wellicht is niet langer de geografische plek bepalend voor de ruimtelijke inrichting, maar vooral het netwerk. Niet de historisch gewortelde en fysieke ruimte staat centraal, maar een ruimte die uit technologie en netwerken bestaat. Netwerken waar online en de offline onontkoombaar verknoopt zijn geraakt en die ons liefdesleven, koopdrift & tijdverdrijf reguleren en GPS ervoor zorgt dat we niet meer kunnen verdwalen."
De wereld lijkt in kaart gebracht, met ons daarin, met onze netwerken, smartphones, spullen en bewegingen. Maar ook de ruimte boven ons, de lucht en het heelal worden in toenemende mate in gebruik genomen: spacejunk, rode sportwagens en satellieten cirkelen om ons hoofd. Partijen als Google, het Amerikaanse leger en andere commerciële organisaties fotograferen ons aardoppervlak. Van wie zijn deze beelden eigenlijk en van wie is de ruimte waarin ze zweven? Komen ruimtereizen naar Mars straks dan ook in de verkoop, net als de planeet zelf?
Maar, naast deze genetwerkte, planmatige en meetbare ruimte kan er ook een andere soort ruime bestaan, een meer poëtische en filosofische ruimte, die gezien kan worden als container voor herinnering. Een ruimte met meer metaforische kanten, een ruimte waarin wij denken en verbeelden, de ruimte als beschikbare uitgestrektheid, als omgeving om te dromen, om te leven, ruimte voor het ego, als begrensd gebied of juist als gegeven ruimte.
Soms normerend, soms kritisch en soms poëtisch, helpen deze systemen ons kaderen en ordenen, maar vragen ze ook om een herdefinitie van de term vrije ruimte. Wat betekent dit eigenlijk? Wat is eigenlijk binnen de geschetste kaders onze individuele ruimte? Hier in Nederland, in ons hoofd en in onze belevingswereld, maar ook in de ruimte daarboven, het heelal?
Met een divers kunstprogramma wordt dit jaar in veertien werken deze vrije ruimte onder de loep genomen. Is deze er nog wel? Waar kunnen we die dan vinden en wat is daar dan te doen? De serie performances, installaties, beelden, stenen, doeken, zeewier, geluiden, wandeltuinen, poëtische reflecties en netwerken zijn grotendeels in opdracht en speciaal voor het festival en het thema ontwikkeld en verkennen samen de grenzen.
Het Kunstprogramma van ITGWO 2018 wordt mede mogelijk gemaakt dankzij een financiële ondersteuning van het VSBfonds, het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Mondriaan Fonds.
