Into The Great Wide Open wil duurzamere kunst op Vlieland
Al vanaf het begin van Into the Great Wide Open kunnen bezoekers langs kunstwerken lopen in de zogeheten kunstroute. De werken zijn nu nog alleen tijdens Into the Great Wide Open te zien, maar vanaf volgend jaar zijn zij er mogelijk al voor het festival.
Al vanaf het eerste jaar nodigt Into the Great Wide Open kunstenaars uit om hun werk op Vlieland te exposeren tijdens het festival. Iedere editie staan gemiddeld tien kunstwerken op Vlieland, die samen een kunstroute vormen. Bezoekers en bewoners kunnen deze bewandelen. Het is altijd opvallende kunst om over na te denken. Zo had een kunstenaar vorig jaar een kantoorplafond in het bos aangebracht (inclusief tl-verlichting). Ook was er een sterrenhemel van ballonnen en waren er aaibare bomen, die een geluid maakten als ze aangeraakt werden. Kunstenaars kunnen zich op Vlieland uitleven, weet ook Into the Great Wide Open-kunstprogrammeur Nienke Korthof. ‘Ze zijn hier vrij om te maken wat ze willen. Zolang ze de natuur naderhand maar in goede staat achterlaten.’
Het enige minpuntje: alle kunstwerken zijn slechts te zien tijdens het festival, dus enkel drie dagen. ‘Van dat idee willen we af,’ zegt Korthof. ‘Into the Great Wide Open richt zich steeds meer op duurzaamheid. Wij hebben het idee dat de kunstroute daar enigszins op achterblijft. De kunstwerken zijn maar een paar dagen te zien, terwijl er veel tijd en materiaal in de kunst zit. We vinden het heel jammer dat mensen niet langer van de werken kunnen genieten.’
Duurzamere kunst naar Vlieland brengen, dat is daarom de ambitie van Into The Great Wide Open. Het festival wil de enkele kunstwerken in de toekomst langer op Vlieland laten staan. Hoe lang? Het is de bedoeling, zo legt Korthof uit, dat de werken in 2016 al vanaf het pre-festival Here Comes the Summer in mei op het eiland worden geplaatst. Ze zullen er blijven staan tot en met Into the Great Wide Open, begin september.
Eigenlijk wilde het festival de duurzame kunstwerken al dit jaar naar Vlieland brengen, maar dit bleek tijd-technisch niet haalbaar. Het festival wil de kunstwerken daarentegen in 2016 niet slechts in Oost-Vlieland plaatsen, maar over het gehele eiland. ‘We willen bijzondere locaties opzoeken,’ zegt Korthof. ‘Denk aan kunst in een bunker, hotel of in iemands achtertuin.’ Wel benadrukt ze: het is nog een plan, dat nog moet worden goedgekeurd door de gemeente.
Wat voor soort werken kunnen we verwachten? ‘We willen graag kunstwerken brengen die kunnen groeien,’ vertelt Korthof. ‘Kunstenaars zouden op het eiland kunnen werken, zodat liefhebbers hun werk in etappes kunnen zien groeien. Tijdens Into the Great Wide Open voltooien ze hun werk.’ Ze legt uit dat een paar landschapsarchitecten (Inge Kersten en Jorrit Nordhuizen) een plan hebben ingediend voor een houten constructie genaamd Duinkarkas. Die willen ze op het strand plaatsen, zodat het zand eraan blijft hangen door de wind. Op deze manier willen ze een duintje creëren. ‘Zoiets zou je er al in het voorjaar neer moeten zetten,’ zegt Korthof. ‘Dan kan zo’n werk de hele lente en zomer groeien.’
Het festival werkt voor deze verlengde kunstroute onder meer samen met het Leidse Museum De Lakenhal. Al dit jaar begint de samenwerking. Komt er ook kunst van dit museum naar Vlieland? Hoofd Publiek Minke Schat legt uit dat zoiets niet gaat gebeuren. De werken in Museum De Lakenhal zijn daarvoor te kostbaar. ‘Wel programmeren we samen een kunstsalon, in de vorm van een talkshow. Cultuurkenner Andrea van der Pol zal kunstenaar Izaak Zwartjes interviewen over zijn werk. Wij hebben ook werk van hem in de collectie. De gesprekken worden muzikaal omlijst door een artiest. We zijn samen met de kunstenaar aan het bekijken of hij ook een werk speciaal voor het festival kan maken.’
Zwartjes zou bijvoorbeeld volgend jaar een duurzaam werk op Vlieland kunnen plaatsen, legt Schat uit. ‘Ik vind hem een bijzonder kunstenaar,’ zegt ze. ‘Hij maakt beelden en monumentale installaties waarbij kunst en leven samen vallen. Dat zou goed bij Vlieland kunnen passen.’ Ze legt uit dat Zwartjes al zwervend zijn materialen vindt. Wat hij zoal gebruikt? Hout, afval, jute, leer en organische resten zoals mets of gebeente. ‘In 2013 bouwde hij een levensgroot zwaluwnest,’ zegt Schat, ‘Dit deed hij op uitnodiging van ons museum. En raad eens? Hij heeft er drie dagen in gebivakkeerd.’ Ander voorbeeld: in 2012 reisde hij in een zelfgebouwd voertuig naar Ameland. Op het eiland heeft hij enige tijd rondgetrokken.
Wat voor werken zijn er eigenlijk dit jaar te zien op de nu nog driedaagse kunstroute? Spraakmakend is Star Fishing van Ina Smits. Zij zal een huisje bouwen vlak voor de kust. Niet zomaar een huisje trouwens, want deze staat op de kop. Via een lens kun je naar het werk kijken en draait de wereld. Ook bijzonder is het werk OPEN van Rodrik Biersteker, waarbij hij tachtig LED-bordjes met het woord ‘open’ in de natuur plaatst. Gewoonlijk zie je ze bij snackbars en staan ze symbool voor stedelijke verloedering. Binnen hun nieuwe context vormen ze daarentegen een monumentaal beeld. Toch liever iets meer natuurlijks? Artificial Garden van REM atelier is een kunstwerk van bloemen en planten. Met orchideeën, varens en groen mos wil REM atelier hier een ‘ware oase’ mee creëren, waar je kan ‘ontsnappen aan het festivalgedruis’.
Kunstenaarscollectief Satellietgroep heeft daarnaast een wel erg opmerkelijk verzoek aan bezoekers van het festival: kan iedereen een liter water meenemen? Met al dit water willen de kunstenaars uit Den Haag een zogeheten water bubble creëren: een enorme transparante waterzak die tussen de bomen hangt. Langzaamaan wordt deze gevuld met water. Het doel: de ecologische en sociale samenhang tussen mens en water in kaart te brengen.
Terug naar de verlengde kunstroute van 2016. Als je kunstwerken langer op het eiland laat staan, zal het ook meer gaan kosten. Kunstenaars zijn er langer mee bezig, en er moet ruimte op het eiland voor worden vrijgemaakt. Hoe wordt zoiets gefinancierd? Korthof legt uit dat een deel van het geld zal komen van Into the Great Wide Open zelf, maar ook zal het festival een beroep doen op cultuurfondsen. ‘We gaan hen direct in oktober benaderen. Zo weten we al in januari of we de verlengde kunstroute kunnen realiseren.’
En de eilandbewoners? Zitten die eigenlijk wel te wachten op drie maanden kunst op hun eiland? Korthof denkt van wel. ‘We zullen zorgen dat er mooie werken naar het eiland komen. Ik verwacht daarom dat ze zeer positief zullen reageren op ons voorstel.’ Ze legt uit dat het economisch ook voordelig kan werken voor Vlieland. ‘De helft van het eiland loopt op toerisme. Ik denk dat deze werken een positieve impuls kunnen geven aan het toerisme.’
Toerisme, daar stipt ze een punt aan. Doordat de kunstwerken in het gehele toeristenseizoen op Vlieland zullen zijn, zullen vele toeristen ze passeren. Wat als een dronken eilandbezoeker een kunstwerk vernielt? Korthof legt uit dat ze hierop anticiperen. De kunstwerken worden daarom ‘hufterproof’, zodat ze niet gemakkelijk kapot gemaakt kunnen worden. Tijdens het festival, zo vertelt ze, hebben bezoekers nog nooit aan de kunstwerken gezeten. ‘Je kunt hier hele installaties ophangen, dat wordt altijd gerespecteerd. Stel dat je zoiets in een druk stadsbos zou willen doen, dan is er veel meer risico voor je werk. Hier op Vlieland heerst kalmte. Die rust is voor kunstenaars het speciale aan Vlieland.’
