I'm transforming. I'm vibrating. Look at me now.

Huis-dj St. Paul keek 20.000 Days On Earth, de film van en over Nick Cave

Schrijven is zitten blijven totdat het er staat. Was Nick Cave jarig en ik zijn beste vriend dan gaf ik hem dit adagium van Kees van Kooten, geslagen in steen of geschreven op een tegeltje. Ondanks het zwaar romantische oeuvre en zijn status als wandelende, eschatologische (eschatologie is de leer van de laatste dingen) mythe, is de werkwijze van Nick Cave welhaast banaal.

Zitten blijven totdat het er staat. Daartoe heeft hij een bescheiden werkruimte laten bouwen bij zijn woning, waar hij elke ochtend volgens een strikt, militaristisch schema induikt om er bij het vallen van de avond pas weer uit te komen. Niks inspiratie. Niks de geest krijgen. Gewoon veel tijd vrij maken, geduld hebben en hard werken. Lees je mee, Rutte? Cultuur is arbeid. Kunst is aanpoten.

Muziek als kwestie van geduld. Het is misschien even wennen deze observatie, zeker wanneer de manische mantra's van The Birthday Party of Grinderman de oorschelpen overspoelen, maar de documentaire 20.000 Days On Earth laat, alle rock 'n roll ten spijt, toch eerst en vooral een zoekend persoon zien. Zoekend naar de duiding van leven en werk. Dat betekent veel gesprekken bij de psychiater over zijn jong overleden vader ('a silent witness to life') en Maarten Spanjer-achtige vooropgezette onderonsjes met bevriende acteurs en artiesten achter het stuur. Ook zijn thuisbasis speelt een prominente rol in de zoektocht. Het leren houden van het grillige weer en de grijze zee van Brighton. Gedachten gaan dan toch ook even uit naar Vlieland. Hoe het eiland de afgelopen jaren een verzamelplaats geworden is voor creatieve geesten, met een bijna al niet meer te tellen bonte reeks van optredens, gedichten, boeken, clipjes, liedjes en albums tot gevolg. De huidige woonwerkplaats van Nick Cave is toch een beetje de Bolder van Brighton.

Terug naar de kolder van Nick. Er lijkt geen scheidslijn te zijn tussen zijn persoonlijke en artistieke odyssee. Descartes had het bijna goed. Ik creëer, dus ik ben. Nick Cave streeft constant naar transformatie (een van de meest voorkomende woorden in de documentaire). 'You dream yourself to the outside till nothing can bring you back in'. Hij ziet het maken van muziek als het herschrijven van indrukken en herinneringen. De waarheid ligt in het narratief. Als je het narratief controleert, controleer je de wereld. Een overtuiging die al op jonge leeftijd geboren werd. 'I didn't want to be myself, I kept looking at the people on the record covers and aspired to them'. Nick Cave is niet alleen evenzeer arbeider als artiest, maar ook tegelijkertijd icoon en fan. Opmerkelijk is zijn bewondering voor Michael Hutchence die tijdens een autoritje met Kylie Minogue naar boven komt. Net als alle grootheden uit de geschiedenis van de rock 'n roll kon de zanger van INXS massa's beroeren met slechts het wiegen van de heupen. Nick Cave ziet zich zelf toch meer als een 'front row guy'. Hij is zich bewust van zijn eigen beperkingen en zweert bij goede samenwerking.

Nick Cave: "How Are You?"

Warren Ellis: "Good… lining a few crows up… shoot 'm down."

Warren Ellis was erg bepalend voor het geluid van het vorig jaar verschenen, bijzonder succesvolle album Push The Sky Away. Een muzikaal genie dat zichzelf liever presenteert als een afgewezen figurant uit een Harry Potter film.

Hij is -naast het onderwerp van beschouwing zelf- het vaakst te zien in de documentaire. In een prachtige keukentafel-scène kijken Nick Cave en Warren Ellis vol ongeremde bewondering terug op het optreden van Nina Simone tijdens het (door Nick Cave gecureerde) Meltdown Festival in 1999. Volgens een recensie van The Guardian veranderde het publiek die avond ter plekke van naar kaashapjes starende ja-knikkers in woedende burgerrechten-activisten. 'A transformative performance for artsits and audience. All about forgetting who you are for a moment.' Net als Cave blijkt Ellis gezegend met een gezonde vorm van mededelingsdrang.

"Who knows their own story? It makes no sense when we're living in the midst of it. It only becomes a story to us when we start telling and retelling it."

De aanzienlijke rol die weggelegd is voor Warren Ellis in de documentaire is niet meer dan logisch gezien zijn bijdrage aan Nick Cave's huidige werk in de studio en op het podium, maar ook de catooneske verschijning van de multi-instrumentalist lijkt de makers niet slecht uit te komen. Waar documentaires over het algemeen willen ontmaskeren en onthullen, omarmt 20.000 Days On Earth de mythe juist. Dat heeft alles te maken met de stijl van de regisseurs (die eind jaren negentig naam maakten met een theater-interpretatie van de laatste dag van David Bowie als Ziggy Stardust), maar ook met de 'co-director'. Nick Cave opereert in zijn eigen documentaire als was het een liedje. Terwijl hij praat over transformeren, transformeert hij. "Who knows their own story? It makes no sense when we're living in the midst of it. It only becomes a story to us when we start telling and retelling it." Het is dan ook niet altijd even makkelijk te bepalen of je nou naar een documentaire, schaamteloze zelfpromo, prachtig verhaal of grote leugen kijkt.

Storend is dat geen seconde. De beoefening van elke kunstvorm begint met een kijkersvraag. Wens je je hieraan over te geven? Ik heb namens Into The Great Wide Open anderhalf uur mogen leven in een vertelling van Nick Cave en kan het iedereen aanraden. Uiteraard denkt Nick Cave daar zelf precies zo over…

I'm transforming. I'm vibrating. Look at me now.