Duurzaamheidsreportage

Op weg naar een circulair en klimaatneutraal festival

Klimaatmarsen vulden eind september de straten van grote wereldsteden. Spandoeken en creatieve woordspelingen brachten een uiterst serieuze boodschap: laten wij veranderen, dan hoeft het klimaat dat niet te doen. In alweer de elfde editie dat Into The Great Wide Open afgelopen zomer op Vlieland neerstreek was dat misschien wel de belangrijkste pijler. Want als we dan toch een kleine stad bouwen, laat dat er dan een zijn zoals we die zien in een ideale wereld. Samen met LabVlieland en alle betrokken bezoekers werden er grote stappen gezet richting het worden van een circulair en klimaatneutraal festival. Afval werd grondstof, transport werd fossielvrij en de Fossielvrije Zone deed zijn intrede. Grote stappen om nog grotere dromen te realiseren: ze zijn gedocumenteerd in deze brief.

Fossielvrije Zone
Het festival is dit jaar tot Fossielvrije Zone uitgeroepen. Dat wil zeggen: op, rond en naar het terrein zijn de fossiele brandstoffen in de ban gedaan. In de praktijk zijn alle leveranciers, waaronder cateraars en bouwploegen, geïnstrueerd fossielvrij naar het eiland te reizen. Ook is hen de mogelijkheid geboden om op het eiland Blauwe Diesel te tanken: de fossielvrije variant van gewone diesel, waarvan de verbranding 85% minder fossiele CO2 uitstoot. 45% van alle leveranciers heeft hier aan meegedaan. 

Een deel van de voorraden kwam, net als voorgaande jaren, per zeilschip naar het eiland door de schippers van Men Who Sail. Niet alleen voedsel en dranken raakten door hen aan wal, maar ook culturele ingrediënten kwamen mee, zoals de band Personal Trainer en diverse kunstwerken. Alle artiesten, crew en vrijwilligers - samen goed voor 1500 koppen - reisden fossielvrij met de veerboot heen en weer dankzij de inzet van fuel replacement via het Goodshipping program. Doordat alle bezoekers diezelfde mogelijkheid hadden zijn nog eens 554 overtochten fossielvrij gemaakt. Dat is bijna 10% van de bezoekers, een prachtig resultaat omdat luchtvaartmaatschappijen niet ver boven de 1% vrijwillige CO2 compensatie uitkomen.

Tot slot een grote primeur voor de internationale festivalsector: dit jaar is door Into The Great Wide Open de eerste artiest CO2 neutraal op duurzame kerosine van SkyNRG ingevlogen. De Russische KATE NV vloog heen en terug vanuit Moskou.



Afval = Grondstof
Op het gebied van afval zijn dit jaar weer records verbroken. De kleine composthoop waar vijf jaar geleden mee begonnen werd groeide uit tot snelcomposteersysteem in 2017. Anno 2019 is mede door dit composteerprogramma de organische festival reststroom naar reguliere afvalverwerkers gebracht. Het feit dat deze nieuwe reststroom haar weg heeft gevonden naar de reguliere verwerkers op de wal is al een overwinning op zich. Van het festivalterrein is er 2000 kilo composteerbaar materiaal verzameld, die ondertussen gecomposteerd en wel is. Zo was er dit jaar van het publieksterrein nog nauwelijks restafval. 

Kennisdelen
Dit jaar nam Lab Vlieland de bezoeker mee langs diverse onderdelen van het duurzaamheidsprogramma van Into The Great Wide Open. Er was een stille toer met koptelefoons langs de duurzame onderdelen en de start-ups van Innofest. Als onderdeel van de community voor Plasticvrije Wadden werd er op zondagmiddag de plasticvrije toer georganiseerd. Hier werd met verschillende ondernemers en bestuurders van Vlieland  gekeken naar het wegwerpplasticvrije publieksterrein, en hoe daarvan geleerd kan worden. Daarop volgde een workshop waarin werd behandeld hoe in eigen organisaties single-use plastic kan worden voorkomen. Hieruit is ondertussen een breed programma samen met Circulair Friesland, de NHL en de Gemeente Vlieland voortgekomen om wegwerpplastics op het gehele eiland (en later de rest van de Wadden) te voorkomen.





En nu?
Into The Great Wide Open streeft ernaar uiteindelijk een volledig klimaatneutraal en circulair festival te worden. Vooral om de bredere circulaire transitie in Nederland en de rest van de wereld te helpen aanjagen. Die realisatie is nog een eind weg, maar wel degelijk in zicht. Wat er precies nog allemaal moet gebeuren?

Om volledig circulair te worden: 
- Van deels circulair materiaal gebruik naar 100% circulair materiaal gebruik (geen afval meer, alleen nog herbruikbare materialen en grondstoffen overhouden). 
- Van een grote hoeveelheid bouwafval naar 100% bouwgrondstoffen. Daarvoor zal het festival via
modulair en circulair ontwerp van decor het ontstaan van bouwafval voorkomen.
- Van een grote hoeveelheid leveranciers afval (veel verpakkingen) naar 100% herbruikbaar of
composteerbaar. Hiervoor zal het festival inzetten op leveranciers afspraken en juiste incentives.
Door goede afstemming over verpakking en tarnsport vooraf kan veel van dit afval voorkomen worden.

Om klimaatneutraal te worden: 
- Van deels fossielvrij naar 100% fossielvrije energie en transport. Geen fossiele CO2 uitstoot meer)
- Bezoekers reis gerelateerde CO2 uitstoot moet drastisch naar beneden. Alleen het (fossiel
aangedreven) auto gebruik is al verantwoordelijk voor zo’n 100 ton CO2. Dat is zo’n 25% van de
totale uitstoot. Daarom zal het festival in 2020 nog meer inzetten op comfortabele, leuke, gebruiksvriendelijke, betaalbare en duurzame reisopties.
- Van 45% van de leveranciers fossielvrij naar 100% van de leveranciers fossielvrij. Hiervoor zal
het festival met gerichte incentives en nog duidelijker beleid naar leveranciers gaan werken.
- Van een deel van de artiesten fossielvrij naar het festival laten komen naar 100% van de
artiesten fossielvrij. Festival transport van artiesten over land en per schip naar Vlieland gebeurd
al fossielvrij. Een klein deel van lucht transport ging dit jaar met duurzame kerosine. Maar waar
de echte impact van een festival zit in het veranderen van reisgedrag door het jaar heen. Daarom
zal het festival inzetten op opties waarmee artiesten hun reisimpact kunnen verkleinen. En waarmee ze fossielvrij naar Vlieland kunnen komen.

De afgelopen editie is bewezen dat er veel mogelijk is. Met die kennis is de wil om er nog een tandje bij te zetten wellicht sterker. Alleen als er collectief stappen worden ondernomen is het einddoel haalbaar. Dus nogmaals, laten we het doén.

Team Into The Great Wide Open & Lab Vlieland